Systemy alarmowe

Zabezpieczenia elektroniczne

Z ostatniej chwili:

"Ochrona osób i mienia" Ryszard Radziejewski, Stefan Siudalski - Wojskowa Akademia Techniczna Warszawa 2013 rok, Poradnik dla studentów
Książkę można kupić w zakresie cen od 36 do ok 50 zł przez internet np w Księgarni Ekonomicznej i w kilku innych miejscach
Spis treści podręcznika - omówienie najważniejszych norm dotyczących branży security - aktualne czerwiec 2013

====

Na tej stronie znajdują sie informacje wstępne o systemach alarmowych:
- przewodowych,
- bezprzewodowych
Wstęp
Przez wiele lat przy klasyfikacji urządzeń elektronicznych stosowanych w ochronie utrzymywany był podział na:
- systemy alarmowe antywłamaniowe i napadowe – zwane czasami - SSWiN /systemy sygnalizacji włamania i napadu/,
- telewizję przemysłową - CCTV,
- systemy kontroli dostępu czyli ACC, lub KD
- autoalarmy i immobilizery,
- systemy alarmowe ppoż,
- systemy monitoringu i GPS /monitoring – urządzenia a nie sam nadzór /,
- systemy przeciwkradzieżowe,
- inne (wykrywacze broni i materiałów wybuchowych, wykrywacze podsłuchu itp.).
Ze względu na daleko posuniętą integrację systemów podział ten miał i ma raczej umowne znaczenie ponieważ przykładowo:
- w systemach alarmowych są stosowane wizyjne detektory ruchu czyli kamery wraz dodatkowym oprzyrządowaniem i oprogramowaniem pełnią rolę taką jak czujki,
- systemy ACC mogą włączać i wyłączać systemy alarmowe i uruchamiać alarm w przypadku zagrożenia oraz współdziałać z systemami CCTV – np rozpoznawanie twarzy,
- autoalarmy, immobilizery i GPS mogą być zintegrowane w jeden system ochrony przedsiębiorstwa łącznie z kontrolą wjazdu na tereny wydzielone,
- systemy alarmowe antywłamaniowe mogą zawierać w liniach dozorowych czujki ppoż – lecz już systemy alarmowe ppoż nie mogą zawierać czujek włamaniowych!
- systemy monitoringu obejmują zarówno ochronę przed pożarem jak i zagrożeniem ze strony przestępców ale same bez oczu i uszy czyli bez systemów alarmowych nie mogą istnieć,
- w systemach antywłamaniowych można stosować także czujki ppoż ale systemy te nie stają się przez to systemami ppoż.-
Dlatego trudno się dziwić, że poszczególni autorzy którzy piszą o zabezpieczeniach elektronicznych stosują różne kryteria podziałów.
-------------------------------

Podział grup tematycznych wg Polskiej Normy PN EN 08390 „Systemy Alarmowe” /norma wycofana w 2009 roku/ był ustalony tak:

• Systemy alarmowe – grupa zawierająca wspólne dane dla pozostałych grup,
• Systemy sygnalizacji włamania,
• Systemy dozorowe CCTV stosowane w zabezpieczeniach,
• Systemy kontroli dostępu stosowane w zabezpieczeniach,
• Systemy alarmowe osobiste,
• Urządzenia i systemy transmisji alarmu-

Możliwości oferowanych elektronicznych elementów ochrony – systemy alarmowe

Współczesna elektronika umożliwia wykrywanie intruza na każdym etapie pokonywania przez niego zabezpieczeń lub zbliżania się do obiektu lub jego opuszczania. Jednak, często po porównaniu kosztów ochrony z wartością chronioną, decydujemy się na system prostszy, mniej skomplikowany więc tańszy a tym samym wykrywający intruza dopiero po jego wejściu do obiektu [faza 6].
Jak zbudowane są systemy alarmowe?
Podstawowe elementy systemu są pokazane na rysunku. Centrala spełnia rolę mózgu systemu. Szyfrator /manipulator/ umożliwia sterowanie centralą alarmową oraz jej programowanie. Czujki podłączone do centrali za pomocą linii dozorowych mają za zadanie wykrywać i przekazywać do centrali sygnały o zagrożeniu .

Rolą systemu alarmowego jest powiadomienie o zagrożeniu w miejscu w którym może być uruchomiona interwencja. Nie ważne jest czy alarm jest sygnalizowany za pomocą 120 dB syreny czy tylko cichym sygnałem - ważne jest czy na ten sygnał ktoś zareaguje!

... artykuł można zamówić...

.....Centralki
Centralka alarmowa jest główną, nadzorczą i decyzyjną częścią systemu alarmowego. Praktycznie prawie każda ma następujące wejścia i wyjścia:
wejścia linii dozorowych – czyli wejścia przez które mogą przychodzić sygnały od czujek – linie dozorowe mogą być przewodowe lub bezprzewodowe czyli radiowe,
wyjścia alarmowe – czyli wyjścia które zmieniają swój stan w przypadku wystąpienia istotnej dla systemu zmiany w kontrolowanych obwodach (przede wszystkim w liniach dozorowych),
wejścia zasilania – najczęściej przynajmniej dwa źródła zasilania - sieciowe i jako rezerwowe bateryjne,
wyjścia zasilające – czyli wyjścia zasilania bezpośrednio kontrolowane przez centralkę alarmową przeznaczone np. do zasilania czujek,
wejście sterujące – czyli wejście lub wejścia umożliwiające programowanie centralki, włączanie, wyłączanie urządzeń zewnętrznych lub komunikacje z centralką itp.
inne typy wejść i wyjść – nie wymienione, charakterystyczne dla konkretnych central alarmowych.

AD. 1. Linie dozorowe – informacje podstawowe
Są cztery podstawowe typy linii dozorowych w systemach przewodowych przyjmując jako kryterium podziału sposób ich kontroli przez centralkę:
NC, czyli normalnie zwarte;
NO, czyli normalnie rozwarte;
parametryzowane i tu może być ich wiele rodzajów;
oraz adresowalne.
W systemach bezprzewodowych jest też kilka rodzajów linii dozorowych, a mianowicie:
z komunikacją jednostronną – czyli czujka wysyła sygnały do centralki, ale czujka nie wie, czy sygnał jest odbierany i tu może być kilka wersji rozwiązań, np. centralka pamięta liczbę czujek i wie, czy z każdej z nich przychodziły w określonym przedziale czasu sygnały, czy nie lub czy czujka wysłała np. sygnał konieczności wymiany baterii;
z komunikacją jednostronną z kontrolą sprawności łącza w określonych przedziałach czasu z identyfikacją czujek;
jw., z tym że system jest wstanie wykryć próby zakłócania i może przełączyć się na inną częstotliwość pracy.
Linie NC
Ten typ linii dozorowych, czyli normalnie zwartych, jest najczęściej używany w prostych systemach oraz w systemach wyższej klasy w liniach antysabotażowych.
Linie NO
Linie te czyli normalnie rozwarte są używane praktycznie tylko w prostych systemach.
Linie parametryzowane
Jest wiele typów linii parametryzowanych – od prostych, które różnią się od linii dozorowych typu NC I NO jedynie dołączeniem opornika o oporności charakterystycznej dla konkretnego typu centralki do linii oraz takie, które umożliwiają na dwóch przewodach przesyłać do centralki kilka rozróżnialnych informacji, np. o sabotażu, maskowaniu czujki i oczywiście alarmie. Przykładowe podłączenie pokazano na rysunku 7 – wszystkie styki i oporniki parametryzujące są w czujce.

......... artykuł można zamówić...

Systemy radiowe czyli bezprzewodowe

Systemy radiowe działają w ten sposób, że każda z czujek ma własne bateryjne zasilanie i miniaturowy nadajnik radiowy o małej mocy. Komunikacja z centralą alarmową odbywa się na falach radiowych i te łącza są traktowane jako odpowiednik linii dozorowych w systemach przewodowych.

Rzeczywisty zasięg mikro-nadajników wynosi zazwyczaj około trzydziestu do pięćdziesięciu metrów i jest wystarczający nawet przy montażu systemu w dużej willi czy średniej wielkości budynku. Baterie w czujkach w zależności od typu czujki wystarczają od roku do trzech /nawet pięciu/ lat pracy. Konieczność wymiany baterii jest sygnalizowana odpowiednio wcześniej w czujce jak i w centrali alarmowej /w systemach lepszej klasy/ nie ma więc obawy aby system stał się bezbronny na skutek braku zasilania. którejś z czujek.

Przed dłuższym wyjazdem np. na wczasy lepiej przypomnieć sobie kiedy ostatni raz baterie były wymieniane, co prawda sygnalizacja słabych baterii daje nam znać na dwa, trzy tygodnie /w systemach dobrej klasy/ przed koniecznością ich wymiany ale lepiej aby baterie były „pewne”. Ceny baterii wahają się od pięciu do około czterdziestu złotych – nie jest więc to duży wydatek gdyż te droższe baterie wymagają wymiany co kilka lat. Zasadą jest to, że czym droższe elementy systemu tym jest on wyższej klasy i baterie trzeba wymieniać rzadziej.

Na rynku jest także duża oferta prostych systemów bezprzewodowych które nie spełniają wymagań nawet najniższej klasy wg normy PN EN 50131. Ich cechy charakterystyczne to:

konieczność wymiany baterii co kilka miesięcy – norma wymaga aby starczały na rok, jest to warunek który najczęściej wyklucza zaliczenie do choćby klasy 1 wg PN EN 50131
brak pamięci wydarzeń w centralce - nie musi być w klasie 1 ale w klasach wyższych tak,
ograniczona liczba linii dozorowych a więc i obsługiwanych czujników zarówno co do ich liczby jak i typów – najczęściej tylko kontaktrony i czujki pasywne podczerwieni,
brak wskazania miejsca naruszonego – tylko alarm, brak takiej sygnalizacji nie ma większego znaczenia ponieważ proste systemy najczęściej mają tylko dwie czujki

Dlaczego system bezprzewodowy?

Zalety.

Jeśli chcemy mieć system chroniący przede wszystkim wnętrze obiektu to najmniej problemów z montażem i uruchomieniem będziemy mieli, gdy zdecydujemy się na bezprzewodowy system alarmowy. Wybór systemu bezprzewodowego ma kilka zalet:

jak sama nazwa wskazuje praktycznie, poza nielicznymi wyjątkami, nie trzeba prowadzić przewodów między elementami systemu, do minimum jest zredukowana jest więc konieczność prucia ścian, wiercenia itp. robót,- jest więc niezastąpiony w obiektach zabytkowych, kościołach ale także w willach o bogatym wystroju gdy zbyt późno przypomniano sobie o konieczności założenia alarmu,
w przypadku zmiany kierunków zagrożeń czy złego rozmieszczenia czujek łatwo możemy skorygować ochronę – czas potrzebny na przestawienie jednej czujki to zaledwie kilka minut,
ważną zaletą tych systemów jest to, że większość z nich umożliwia łatwą i prawie natychmiastową rozbudowę o nowe elementy – warunkiem ograniczającym jest stosowanie elementów od jednego producenta,
są łatwo przenoszone z obiektu do obiektu – co ma szczególne znaczenie jeśli np. biuro ma siedzibę w wynajętym budynku i po pewnym czasie trzeba się przenieść do nowej siedziby – systemy bezprzewodowe są więc „mobilne”, wszystko co było zamontowane zabieramy na nowe miejsce,
doskonale się sprawdzają w przypadku konieczności ochrony np. czasowych wystaw – mogą zarówno wędrować z wystawą na nowe miejsca jak i służyć w jednym miejscu kolejnym wystawom za każdym razem umożliwiając szybką, dopasowana do potrzeb konfigurację ochrony,
można na ich bazie budować „pułapki” czyli jeśli spodziewamy się próby rozpracowania systemu przed włamaniem /pracownicy, klienci, interesanci/ możemy przed wyjściem z obiektu i włączeniem systemu zmienić ustawienie czujek /miejsca ich zamocowania/ w kilka minut bez konieczności wprowadzania zmian w centralce,
systemy te umożliwiają w większości uzyskanie klasy ochrony 2 wg normy PN EN 50131- to nie za wysoko! Należy jednak pamiętać, że większość systemów przewodowych które uzyskały klasę SA3 wg normy PN E 08390 wg wymagań normy PN EN 50131 nie uzyska klasy większej niż 2 czyli zupełnie inne zasady klasyfikacji obowiązują w obu normach.

Wady systemów alarmowych bezprzewodowych

Oczywiście oprócz niezaprzeczalnych zalet systemy bezprzewodowe mają też i wady. Największe ich wady to:

ograniczona liczba rodzajów czujek /jeśli stosujemy tylko czujki radiowe/ - ponieważ nie można w tych systemach stosować czujek o poborze prądu większym niż kilkadziesiąt mikroamperów - warunkiem narzuconym przez normę PN EN 50131 jest minimum rok pracy czujek bez wymiany baterii,
wysoka cena elementów – czujki są od dwóch do dziesięciu razy droższe od czujek do systemów przewodowych. Przeciętnie pojedyncza czujka to kwota około pięćdziesięciu do dwustu złotych a nawet 1500 w przypadku czujek stosowanych na zewnątrz.

Na rynku zabezpieczeń są obecnie oferowane, przez kilkudziesięciu producentów, zestawy alarmów bezprzewodowych. Są oferowane systemy w których komunikacja między czujkami a centralą jest jednokierunkowa oraz takie w których komunikacja jest dwukierunkowa.

W systemach jednokierunkowych stosowana jest wersja uproszczona czyli czujka wysyła sygnał do centrali tylko wtedy gdy jest naruszenie strefy /przy czym decyzja czy to jest zagrożenie zależy od tego czy centralka alarmowa jest włączona w dozór czy nie/ lub spadek napięcia baterii a także, w systemach od klasy 2 wzwyż, sygnalizowane jest otwarcie obudowy lub zerwanie z podłoża.

Są też oferowane wersje zdecydowanie lepiej chroniące w których czujka oprócz sygnałów informujących o zagrożeniu co pewien określony czas wysyła impuls który jest odczytywany jako „jestem” lub odpowiada na zapytanie centralki.

Systemy te różnią się stopniem odporności na sabotaż i przełamanie a co za tym idzie ceny elementów też są bardzo zróżnicowane. Są wśród nich systemy także dobrej klasy i do ochrony średnio zagrożonej willi, sklepu, biura, magazyny, kościoła, średniej wielkości obiektu czy domu w bloku są wystarczające.

Cechy systemów bezprzewodowych

Dla systemów bezprzewodowych oferowane są także centrale alarmowe które mają wejścia zarówno dla linii radiowych i przewodowych a także specjalne „przystawki” do central typowo przewodowych umożliwiające rozszerzenie ich możliwości także o czujki bezprzewodowe. Na liniach dozorowych przewodowych można montować praktycznie dowolne i dowolnego producenta czujki lecz jeśli chodzi o czujki bezprzewodowe to w większości przypadków muszą to być czujki dedykowane dla centralki /ekspandera/ czyli muszą być od tego samego producenta.

Co może wchodzić w skład zestawu systemu bezprzewodowego?

Jak już wspomniałem, każda z czujek w przypadku alarmów radiowych musi mieć własne zasilanie bateryjne i to wystarczające na dostatecznie długi czas bez wymiany baterii /a przypominam, ze są takie w których baterie wymienia się co trzy- pięć lat/ to oferta czujek jest ograniczona minimalnym prądem przy którym one mogą poprawnie pracować /prąd jest czerpany z baterii!/.

Dlatego z oferty ponad czterdziestu rodzajów czujek oferowanych z przeznaczeniem dla systemów klasycznych /czyli przewodowych/ będziemy mieli tylko sześć – siedem rodzajów czujek radiowych stosowanych w systemach antywłamaniowych. Natomiast oferta czujek dla systemów bezprzewodowych - sygnalizujących awarie techniczne jest dość bogata.

Jakie konkretnie czujki oferowane do tych systemów?

..cd można zamówić...