CCTV
Systemy telewizji przemysłowej czyli CCTV
Przewodnik inwestora
Przewodnik inwestora
1. Wstęp
W prasie fachowej na przestrzeni ostatnich lat pojawiło się bardzo dużo artykułów o systemach CCTV – czy one nie wyczerpały już tematu?
Nie, ponieważ one były pisane przede wszystkim dla czytelnika który mniej lub bardziej już znał temat – ten poradnik jest przeznaczony dla inwestorów czyli dla ludzi którzy sądzą, że znają temat lub wiedzą, że mają mgliste pojęcie o systemach telewizji przemysłowej.
-----------------------------------------------------------------------------
Gdy miałem pięć lat rodzice kupili mi dziecięcy rowerek. Było to dawno temu. Rowerek został przyprowadzony do domu już po zmierzchu i oczywiście trzeba było czekać z jego wypróbowaniem do dnia następnego. Oczyma wyobraźni widziałem siebie jak wsiadam na niego i jadę, bo przecież to musi być proste. Inni jeżdżą to ja też od razu wsiądę i pojadę – tak rozumowałem. Dzień przyniósł najpierw zdziwienie, później jeszcze większe zdziwienie a po kilku wywrotkach przerażenie. Jazda na rowerku nie jest ani taka prosta ani tak oczywista jak mi się wydawało. Potrzeba było trzech dni abym nauczył się jeździć.
---------------------------------------------------------------
Co ma wspólnego ta przypowieść z dalekiej przeszłości z telewizja przemysłową czyli CCTV?
A jest pełna analogia – inwestorom a niestety także bardzo często i instalatorom systemów CCTV wydaje się to takie proste – montujemy kamery, podłączamy do monitorów, magnetowidów, rejestratorów i mamy monitoring wizyjny.
Nie – przy takim rozumowaniu mamy kamery, przewody, monitory, rejestratory czyli mamy zgromadzony i podłączony sprzęt i mamy coś jeszcze - złudzenie monitoringu a nie monitoring.
Tu przywołam wypowiedź generała Zbigniewa Nowickiego na konferencji Securex 97 w Poznaniu gdy zwracał się do słuchaczy - „Co sprzedajemy? Sprzęt czy bezpieczeństwo? Bo w większości przypadków sprzedajemy sprzęt”.
Dlaczego tak się dzieje?
Jest wiele przyczyn - wielokrotnie o kilku z nich pisałem na przestrzeni ostatnich lat. W Polsce mamy dużo, dużo dobrych fachowców od sprzętu używanego do budowy CCTV – powtarzam – fachowców od sprzętu ale nie od ochrony tym sprzętem w efekcie są takie rejony gdzie 80-90% systemów CCTV jest częściowo lub nawet całkowicie bezużyteczne w przypadku wystąpienia zagrożenia.
Najważniejszą, moim zdaniem, przyczyną błędów jest złudzenie, że zaprojektowanie systemu ochrony przy pomocy CCTV jest proste. Temu złudzeniu podlegają ludzie nie tylko w Polsce. Można podać wiele przykładów, nawet z krajów starej Unii, gdzie przestępcy przy pomocy dziecinnie prostych środków okradali bezkarnie nawet muzea, bo kamery zostały źle rozmieszczone.
Dziś prawie w każdym domu jest aparat fotograficzny, czymś normalnym są także kamery a na dodatek telewizja, ta powszechna, na setkach kanałów utrwala w naszej podświadomości przekonanie, że kamera może wszystko. Można uzyskiwać „w każdych warunkach” uzyskiwać takiej jakości obraz jaki się chce i oczekuje. Zapominamy łatwo o tym, że filmy które oglądamy są kręcone, w specjalnych warunkach, przy wsparciu licznej a niewidocznej ekipy fachowców od światła i dźwięku, czasami po kilku, kilkunastu powtórkach ujęć aż uzyska się odpowiedni efekt.
W przypadku kamer telewizji przemysłowej o żadnych powtórkach interesujących nas wydarzeń nie może być nawet mowy. Także nasz wpływ na warunki oświetlenia „sceny” jest więcej niż ograniczony. Co ciekawe to nawet fachowcy od telewizji przemysłowej nie zawsze mają świadomość, że dopiero co najmniej półroczny okres eksploatacji systemu obserwacji daje pełny zakres zmian naświetlenia słońcem obszaru kontrolowanego przez kamery. Zmiany jakie zachodzą w oświetleniu zarówno tym naturalnym jak i sztucznym, w cyklu jednej doby to przecież zaledwie niewielki wycinek z ponad 170-cio dniowego pełnego cyklu położeń Słońca ale liczony od grudnia do czerwca lub od czerwca do grudnia. W tym kontrolnym okresie czasu musi być i deszcz i śnieg, liście na drzewach i liście na ziemi, wiatr poruszający drzewa i krzewy ale także poruszający słupy na których mogą być zamontowane kamery lub oświetlające teren latarnie. Dla pełnego sprawdzenia przydatności kamer musi być i burza i strugi wody a nawet lód na powierzchniach obserwowanych bo dopiero wtedy widać jaki wpływ może to wszystko mieć na obraz z kamer.
Czy jest ktoś na tyle doświadczony aby w każdych warunkach, w każdym otoczeniu przewidzieć jak te czynniki będą wpływały na jakość obrazu uzyskiwanego z kamer?
Gdy do tego jeszcze dodamy wymóg skutecznej wideodetekcji to już znacznie bardziej pokorniej będziemy podchodzić do projektowania CCTV.
Wniosek pierwszy dla inwestorów
W kosztach systemu warto przewidzieć kwotę na ewentualne korekty w systemie wynikające z półrocznego cyklu zmian w oświetleniu światłem słonecznym dotyczy to zarówno systemów ochrony wewnątrz obiektów jak i na zewnątrz.
--------------
Czym różni się system CCTV od systemów alarmowych czy systemów kontroli dostępu – przecież i to i to są urządzenia elektroniczne - dlaczego więc w przypadku systemów CCTV jest więcej problemów?
W przypadku projektowania CCTV występuje o wiele więcej czynników, niż przypadku systemów alarmowych czy systemów kontroli dostępu, które należy brać pod uwagę a zmienność ich w czasie i duży zakres nieprzewidywalności ich zmian wymaga od projektanta naprawdę dużego doświadczenia.
Przykłady
To samo a nie to samo
Już porównywanie możliwości najważniejszych elementów ochrony czyli kamer według danych zapisanych w katalogach może stanowić pułapkę ponieważ kamery o podobnych parametrach , lecz różnych typów /firm/ mogą w sposób zauważalny dawać innej jakości obraz w tych samych warunkach. Mogą być też wrażliwe na inne czynniki niż kamery o podobnych im parametrach np. na naświetlenie boczne, centralne, niedoświetlenie sceny itd.
Tak samo a nie to samo
Tak samo rozmieszczone jednakowe kamery lecz z innym ustawieniem kadrowania mogą dać całkowicie odmienną czytelność i przydatność obrazu.
Przykład
Obraz uzyskiwany z kamery ustawionej tak aby drzwi wejściowe były w środku kadru – obraz całkowicie nieprzydatny w ochronie, tania kamera ustawia warunki ekspozycji wg naświetlenia środka obrazu, wchodząca osoba to jedynie kształt bez możliwości rozpoznania twarzy
To jest to samo miejsce, ta sama kamera ale przydatność ujęcia jest diametralnie różna niż obok, ponieważ drzwi znalazły się na brzegu kadru a nie centralnie
Na czym opierać się przy planowaniu CCTV?
Od wielu lat w Polsce funkcjonuje norma PN EN 50132-7:2002 dotycząca systemów telewizji przemysłowej. Wg tej normy kolejność działań przy budowie systemu telewizji przemysłowej /np. monitoring wizyjny/ powinna przebiegać następująco:
„Zaleca się następującą procedurę projektowania systemów CCTV:
a) opracowanie wymagań użytkowych; - inwestor
b) zaprojektowanie systemu; - projektant dobrze jeśli z firmy instalującej
c) uzgodnienie wyboru urządzeń; - wspólne inwestor i instalator
d) zainstalowanie i uruchomienie systemu; - instalator ale pod nadzorem inwestora
e) przekazanie systemu klientowi; - dobrze jeśli przy odbiorze jest niezależny fachowiec
f) konserwacja (utrzymanie w ruchu)”- najlepiej jeśli instalator
/cytat z normy – kursywa - komentarze autora - pogrubione /
2. Krok pierwszy - warunki wstępne, czyli „Wymagania użytkowe”,
Aby dopłynąć do portu trzeba najpierw ustalić który to ma być port.
Bez ustalenia wymagań użytkowych dla systemu CCTV nie można przy odbiorze systemu ustalić jaka miała być jego rola wg inwestora i czy system spełnia wymagania. Projektant CCTV, jeśli jest to dobrej klasy fachowiec nie powinien rozpocząć swojej pracy bez uzyskania dokładnych i jednoznacznych „wymagań użytkowych”. Jeśli zapisane w „wymaganiach użytkowych” wymagania są nieprecyzyjne, niepełne czy co czasami tez się zdarza nierealne to projektant systemu powinien wskazać miejsca wątpliwe i dążyć do tego aby wyjaśnić kwestie sporne.
Zwykle to sam inwestor lub osoby /podmioty/ wskazane przez niego ustalają cel i zakres monitorowania. Ponieważ inwestor zwykle ma za małą wiedzę aby móc przewidzieć większość możliwych problemów to rozsądnym wyjściem jest zlecenie niezależnym fachowcom przygotowanie „wymagań użytkowych”. Nie radzę zlecać tego zadania firmie która ma projektować i montować system.
Dlaczego?
Ponieważ bardziej niż pewne, że wymagania będą napisane pod kątem możliwości projektanta i jego zarobku.
Co więc może zrobić samodzielnie inwestor?
Dla wyboru koncepcji ochrony a więc także wymagań użytkowych dla CCTV konieczna jest statystyka przestępstw czy wykroczeń dokonywanych na obszarze objętym obserwacją przed montażem systemu lub przewidywane zagrożenia jakie mogą wystąpić /w przypadku nowych obiektów/.
Do każdego zestawu rodzaju zagrożeń dobiera się zarówno kamery, ich obiektywy, oświetlenie, sposób zamocowania i miejsce, sposób zapisu ewentualnie wideodetekcji a także sposoby reagowania na zagrożenia.
Brak analizy zagrożeń występujących w objętej obserwacją części domu, osiedla czy miasta na podstawie wcześniejszych wydarzeń praktycznie uniemożliwia spisanie wymagań użytkowych.
Dość często zdarza się, że w umowie na projekt i budowę CCTV umieszczony jest zapis o konieczności zapewnienia identyfikacji osób i zdarzeń. To za mało – ponieważ identyfikacja osób dla potrzeb prokuratury czy sądów musi spełniać dość ostre wymagania. Nawet w polu widzenia tej samej kamery /stacjonarnej, bez zoomu/ istnieje pewna graniczna odległość po przekroczeniu której jeśli sprawca nie zostanie zatrzymany natychmiast to jego późniejsza identyfikacja nie będzie możliwa lub będzie mało prawdopodobna. Dlatego konieczne jest wybranie miejsc wraz z dokładnym określeniem na mapce zakresu /zasięgu/ identyfikacji osób i obszarów na których wystarczy obserwacja zdarzeń.
Logicznym jest więc, że przed oddaniem systemu powinny być przeprowadzone testy np. z wzorcowym obiektem i ich wyniki powinny znaleźć się w dokumentacji wraz z rysunkami zasięgu stref i zasięgu identyfikacji.
Do sprawdzania możliwości wykorzystania kamer i zapisanego z nich obrazu stosuje się w Europie wzorzec zwany Rotakinem – bliżej jego sposób wykorzystywania jest opisany w dalszej części artykułu w rozdziale o odbiorze systemu.
Etap ustaleń i wyboru koncepcji ochrony
Wymagania wg zapisów w normie /druk pochyły/:
1. określenie wymaganego poziomu bezpieczeństwa (ocena zagrożeń);
Uściślenie wymagań - przed podjęciem decyzji o zamówieniu CCTV trzeba spisać zagrożenia które występują na terenie który ma być kontrolowany przez kamery a także zagrożenia które mogą tam wystąpić w dającym się przewidzieć przedziale czasu. Następnie należy określić jakiej skuteczności obserwacji i w jakich warunkach oczekujemy i czy jesteśmy zapewnić interwencję lub odpowiednie działania na podstawie obrazu z kamer,
2. określenie obszaru/przestrzeni nadzorowanego przez system (pokrycie);
Uściślenie wymagań – na planie należy nanieść obszary które są najważniejsze z punktu widzenia zapewnienia ochrony, zalecane jest też aby wskazać obszary mniej ważne z zaznaczeniem ich mniejszej wagi dla ochrony,
3. wyjaśnienie celu pokrycia każdego obszaru/przestrzeni (funkcja);
Uściślenie wymagań – w zależności od celu obserwacji należy wybrać np. – ustalenie przyczyn alarmu czyli zwierze czy człowiek /odległość nawet około 100m/, jedna osoba czy więcej /około 50-80m/, coś niesie lub nie ewentualnie co robi /około 30-50m/, co niesie i jak jest ubrana /15-40m/, możliwość identyfikacji osoby /2-20m/, - to są jedynie przykłady i bardzo orientacyjne odległości ale już można zorientować się jak określać zadania i wymagania stawiane kamerom,
4. określenie metody uzyskiwania informacji z obrazów (ręcznie lub automatycznie);
Uściślenie wymagań – należy zdecydować czy chcemy aby była wideodetekcja czy zapis i obraz ma być uruchamiany zdarzeniem /ręcznie, alarm, otwarcie bramy, furtki itp./
5. określenie zadań, które mają być wykonane w wyniku obserwacji poszczególnych obrazów (wyjścia);
Uściślenie wymagań – czyli wzywamy pomoc, reaguje agent ochrony lub patrol interwencyjny, tylko zapis – będziemy odczytywali jeśli zajdzie potrzeba,
6. określenie czasu reakcji dla każdej części systemu (czas reakcji);
Uściślenie wymagań – część wymagań związanych z czasem reagowania już wystąpi w punkcie 5 /powyżej/ ale w przypadku dużych zagrożeń czas reakcji może decydować o szkodach, czasami warto zamontować nagłośnienie terenu obserwowanego aby odstraszyć ewentualnych intruzów,
7. określenie zakresu warunków otoczenia, w których system i jego elementy mają funkcjonować (środowisko);
Uściślenie wymagań – najczęściej przyjmuje się za normą PN 50132-1 cztery kategorie środowiskowe czyli w pewnym uproszczeniu:
– pomieszczenia mieszkalne, biurowe,
– ogrzewane o ograniczonym zakresie zmian temperatury i wilgotności, korytarze, duże sale i hale –ogrzewane, możliwe skoki temperatury i wilgotności, zadaszone przestrzenie,
– np. bramy wjazdowe, wiaty itp., otwarta przestrzeń
8. określenie gdzie, kiedy i przez kogo mają być wykonywane zadania (sterowanie);
Uściślenie wymagań – czyli gdzie ,w ilu miejscach ma być odbierany obraz z kamer, kto ma mieć dostęp i jakie kryteria mają być spełnione,
9. określenie maksymalnej liczby jednoczesnych zdarzeń (w najmniej korzystnym przypadku), na które system musi zareagować (obciążenie robocze)
Uściślenie wymagań – czyli ile kamer, na ilu monitorach i ile osób powinno być zaangażowane aby uzyskać oczekiwany stopień bezpieczeństwa. Przyjmuje się, że jedna osoba /agent/ może obserwować do 8-miu monitorów ale jeśli na jednym monitorze dzięki zastosowaniu dzielnika obrazów będzie pokazywany obraz np. z 16 kamer to raczej tylko przypadek umożliwi mu wychwycenie niebezpiecznych zdarzeń. W przypadku gdy dzieje się coś co może wskazywać na pojawienie się zagrożenia, operator nie tylko powinien mieć możliwość obserwacji tego jednego wybranego obrazu na jednym monitorze, ale także musi mieć zapewniona możliwość uruchomienia interwencji i tu rodzi się pytanie – ile równocześnie występujących zagrożeń jest w stanie sensownie obsłużyć.
W miarę coraz dokładniejszego ustalania „wymagań użytkowych” dochodzimy do punktu w którym dalsze ustalenia bez pomocy fachowca od CCTV mogą być kłopotliwe i tak:
10. ocena istniejącego oświetlenia i rozważenie oświetlenia nowego lub dodatkowego;
- bez osoby obeznanej z pracą kamer mija się z celem. Trzeba jednak mieć dość duże doświadczenie aby przewiedzieć jak duże zmiany, uzupełnienia czy nawet rezygnacje z istniejących źródeł światła będą konieczne aby stworzyć optymalne warunki dla uzyskania sensownych obrazów z kamer.
11. zasilanie urządzeń;
Jeśli dla monitorowania rozległego obszaru konieczne będzie zainstalowanie kilkunastu czy nawet kilkudziesięciu kamer to kamery te mogą być zasilane:
• każda ze swojego zasilacza,
• po kilka kamer z jednego zasilacza
• a czasami wszystkie kamery z jednego zasilacza lub z sieci 230V
Najbezpieczniejsza jest ta pierwsza opcja ponieważ zdarza się, że przestępcy celowo zwierają zasilanie jednej z kamer aby unieruchomić pozostałe. Oferowane są kamery które są zasilane napięciem 230V i wtedy warto je tak zabezpieczyć aby mimo zaniku napięcia jeszcze przez pewien czas można było uzyskiwać obrazy kamer /np. UPSy/
12. Maszty i wysięgniki powinny być obliczone na podtrzymywanie maksymalnego ciężaru urządzeń oraz zapewniać dostateczną sztywność dla zestawu kamerowego oraz innych urządzeń.
Dość często spotyka się sytuację gdy kamery montowane są nie na specjalnie dla nich przeznaczonych masztach lecz na istniejących np. na latarniach i wtedy może okazać się, że słup jest mało stabilny – wiatr porusza tym słupem tak, że obraz z kamer jest nieczytelny. W dokumentacji powykonawczej musza być umieszczone parametry masztów i słupów które zostały użyte do zamocowania kamer.
3. Podpisanie umowy
Kogo wybrać do projektowania i instalacji systemu CCTV?
Najważniejsze, z mojego doświadczenia, są dwa warunki:
• Referencje – które obowiązkowo chociaż wyrywkowo sprawdzamy,
• Czas dojazdu przypadku konieczności naprawy – czyli firma która ma najbliżej siedzibę i dyżury całodobowe.
A nie cena decyduje o wyborze oferty?
Nie, ponieważ „tanie mięso psi jedzą” jak mówi staropolskie przysłowie. Tanie – w systemach ochrony – w większości przypadków oznacza gorsze.
W przypadku monitoringu miast należy pamiętać o konieczności:
• Uzyskania zezwoleń dla przeprowadzenia łączy światłowodowych /lub inny połączeń/ jeśli mają przebiegać poza terenem inwestora,
• Uzyskania zezwoleń dla umieszczenia kamer jeśli są one mocowane na cudzych budynkach.
4. Projekt i realizacja systemu
Jeśli sensownie zostały ustalone „warunki użytkowe” to nie ma potrzeby aby inwestor nadzorował czy ingerował w projekt systemu natomiast zdecydowanie polecam, zwłaszcza dla dużych inwestycji, zatrudnienie inspektora nadzoru ponieważ część instalacji po położeniu będzie trudna do sprawdzenia.
Istotne jest aby:
• Kamery i ich obiektywy /są wersje z obiektywami sterowanymi/ miały zapewnione separacje masy ich sygnałów od uziemień obudowy i uziemień innych instalacji
• Kable posiadały oznaczenia parametrów.
• Jeżeli kable są kładzione w kanałach podziemnych, w kanale takim należy pozostawić przewód pilotowy, dla celów konserwacji /cytat z normy/.
Faza realizacji
O konieczności lub nie zatrudnienia niezależnego eksperta dla nadzoru budowy systemu nie decyduje liczba kamer a rozległość instalacji.
Najbardziej istotne błędy spotykane w systemach CCTV to:
1. montowanie urządzeń których zakres pracy funkcji temperatury nie odpowiada warunkom klimatu w Polsce, dotyczy to zarówno kamer jak i UPSów,
2. stosowanie kabli przeznaczonych do montażu wewnętrznego w instalacjach zewnętrznych,
3. złej jakości podłączenia, zwłaszcza w centrum monitorowania co skutkuje w krótkim czasie zakłóceniami w odbiorze sygnałów,
4. nieprawidłowe zabezpieczenia lub ich brak przed przepięciami
5. brak oznaczeń przewodów.
Czego nie można przewidzieć?
W przypadku realizacji systemów CCTV, jak już wspomniałem, występuje o wiele więcej czynników trudnych do przewidzenia niż przy budowie systemów alarmowych czy systemów kontroli dostępu dlatego dobrym zwyczajem ze strony projektanta systemu CCTV jest przeprowadzenie prób przy wykorzystaniu wzorcowej kamery na wysięgniku i przenośnego monitora. Każde miejsce przewidziane na montaż kamery powinno być sprawdzone w dzień i w nocy takim właśnie zestawem. Zdecydowanie zmniejsza to liczbę błędnych montaży chociaż trzeba mieć świadomość, że pomimo tego nie wszystkie błędy da się wyeliminować.
Dlatego warto w kosztorysie przewidzieć czas i pieniądze na ewentualne poprawki w systemie.
5. Uruchomienie i odbiór
Próby doprowadzenia do podpisania przyjęcia systemu przez użytkownika bez przeprowadzenia sprawdzianów i testów /np. identyfikacja osób/ zapisanych w normie mogą świadczyć o chęci oddania do użytkowania systemu nie w pełni sprawnego
Uruchamianie, dostrajanie, kadrowanie
Korekty w ustawieniu kamer stacjonarnych
Jedną z ważnych czynności w trakcie uruchamiania systemu jest likwidacja:
- martwych pól obserwacji w tym także pod kamerami,
- zbędnych pól obserwacji,
- zaślepiania bezpośrednio i pośrednio kamer przez lampy, punkty świetlne stałe i ruchome, odblaski słońca itp. ściekającą wodę,
- niestabilności zamocowań kamer ,
- możliwości kradzieży kamer a przynajmniej jej ograniczenie ,
Ochrona kamer przed kradzieżą
Proszę przypatrzyć się zdjęciu na którym pokazane jest zamocowanie kamery umieszczonej na zewnętrznej ścianie budynku – ile czasu potrzeba na jej kradzież? Może 30 sekund.
Co oznacza klasa obudowy kamery?
Dla oznaczania odporności obudów kamer /i nie tylko/ stosowane są oznaczenia:
• IP i następnie dwie cyfry z których pierwsza oznacza odporność na penetrację [od 0 czyli braku ochrony do 6 czyli odporność nawet przed pyłem], a druga odporność na wodę [od 0 – brak odporności do 8 czyli możliwe nawet zanurzenie w wodzie
Zwykle do pracy na zewnątrz wystarczy kamera w obudowie IP 66.
Dokumenty niezbędne do końcowego odbioru
Ponieważ za stan systemu po podpisaniu jego odbioru odpowiada użytkownik /inwestor/ to dla zapewnienia prawidłowego funkcjonowania systemu koniecznym jest aby instalator /projektant/ przekazał użytkownikowi oprócz samego systemu także komplet prawidłowo wypełnionej dokumentacji powykonawczej w której musi być:
- schemat powykonawczy systemu,
- dokumentacja tras kablowych,
- plan rozmieszczenia kamer z naniesioną numeracją zgodną z wyświetlaną na monitorze,
- odpowiednie zezwolenia jeśli kamery czy przewody /światłowody, skrętki/ SA rozmieszczona poza terenem inwestora /dotyczy to zwłaszcza monitoringu miast/,
- spis elementów zastosowanych w systemie z tym, że ich nazwy muszą być takie same jakich używa ich producent lub dystrybutor,
- po jednej karcie katalogowej w języku polskim do każdego typu urządzenia,
- kosztorys,
- instrukcja użytkowania systemu – w tym także przeciwwskazania i wymagania co do konserwacji systemu.
Nie zabezpieczajmy się przed złodziejami – złodziejami
Generalną zasadą jest aby przy odbiorze systemu przekazana została tak dokładna dokumentacja aby już od dnia końcowego odbioru systemu jego konserwację, naprawę czy modernizację można było powierzyć dowolnej innej firmie. Nie ma znaczenia czy firma montująca system zobowiązała się do dwu czy nawet trzy letniej gwarancji ponieważ wyegzekwowanie zobowiązań jest prawie niemożliwe a na pewno zajmuje wiele lat i straconego czasu i pieniędzy.
W praktyce inwestor, który przyjął system bez kompletnej dokumentacji, jest bezbronny. Firmy nie wywiązują się z wcześniejszych ustaleń a bez dokumentacji nie można zlecić innej firmie konserwacji systemu bez narażenia się na całkowitą utratę gwarancji na system.
Do wyjątkowo złej tradycji należy wykorzystywanie przez instalatorów niewiedzy inwestorów co do konieczności pełnej dokumentacji przed podpisaniem odbioru końcowego.
Okres gwarancyjny
Największym błędem jest dopuszczenie do sytuacji w której przez długie okresy system jest częściowo niezdolny do użytku. Instalator /konserwator/ często wykorzystuje, dla niewywiązywania się z zapisów umowy, niejednoznaczność zapisu w umowie co do terminu zakończenia napraw od chwili zgłoszenia. Samo przystąpienie do naprawy nie jest przecież jednoznaczne z naprawą a naprawa może trwać tydzień, miesiąc, pół roku!!
Testy
Przed końcowym odbiorem instalacji konieczne jest przeprowadzenie testów pod kątem zgodności z zapisanymi oczekiwaniami w „wymaganiach użytkowych” . Testy na czytelność obrazów z kamer i ich przydatności w ochronie w krajach Unii Europejskiej przeprowadza się za pomocą wzorcowego obiektu zwanego „Rotakin”. Jest to rodzaj płaskiego manekina o wysokości 160 cm umieszczanego na wysokości 20 cm nad ziemią. Wzorzec ten przedstawia z jednego końca twarz mężczyzny a z drugiego kobiety. Na figurze naniesione są paski o dokładnie określonych wymiarach wraz z literowymi oznaczeniami /od A do L/ którym przypisane są malejąco klasy czytelności obrazu. Czytelny odbiór pasków klasyfikowanych jako A oznacza najwyższą rozdzielczość a zapewnienie czytelności jedynie figury przy literze L oznacza najniższą czytelność. Niestety w Polsce dostęp do Rotakinu jest bardzo ograniczony, dlatego najczęściej instalacje testowane są po prostu „na wyczucie”. Niemniej nawet bez Rotakinu warto sprawdzić, czy w miejscach gdzie postawiono warunek identyfikacji osób jest możliwe w każdych warunkach naświetlenia rozpoznanie osoby.
Samo oglądanie osoby bezpośrednio osoby na monitorze to mało, obraz trzeba zapisać i odtworzyć i to jest dopiero sprawdzian przydatności obrazu.
W praktyce aby to było możliwe kamery powinny mieć nie mniej niż 400 linii a najlepiej 450 lub więcej linii. Monitory natomiast powinny zapewniać czytelność nie mniej niż 500 linii.
Konserwacja systemu
Instalator systemu powinien zostawić wskazówki i zalecenia co do konserwacji systemu na przestrzeni kilku lat. Niektóre elementy systemu wymagają wymiany po kilku latach eksploatacji, inne okresowemu przeglądowi na miejscu a inne muszą być oddane do przeglądu do serwisu.
...cdn całość można zamówić..
Stefan Jerzy Siudalski
Ochrona małych obiektów np willi
Willa i kamery
Jak widać z reklam umieszczanych w Systemach Alarmowych, już za kwotę poniżej 100 zł można kupić kamerę - czarno-białą bo tak naprawdę to w ochronie kamery kolorowe nie są tak często potrzebne jak te czarno-białe. Decyduje o tym nie tylko cena samej kamery ale także porównanie czułości które wypada zdecydowanie na niekorzyść kamer kolorowych. Nie bez znaczenia jest cena urządzeń typu przełączniki, dzielniki obrazu, multipleksery, rejestratory czy nawet monitory. Co prawda oferowane są kamery kolorowe które w nocy przechodzą na tryb pracy czarno-biały ale jest z nimi trochę problemów.
Także ilość miejsca który trzeba zabezpieczyć np. na twardych dyskach dla obrazów z kamer czarno-białych jest wielokrotnie mniejsza niż dla kamer kolorowych.
Jak to jest z tymi kamerami w ochronie?
Ano, parafrazując pytanie z "Wesela" Wyspiańskiego odpowiem:
"Błędy trzymają się mocno"
Jak najczęściej montowane są kamery?
Na zewnętrznych ścianach chronionych obiektów i trzeba przyznać, że czasami daje to pożądane efekty, czasami nie można inaczej kamer zamontować niż na ścianach lecz najczęściej można je montować zgodnie z zasadą najmniejszy koszt - największa ochrona czyli poza obrysem budynku a pomimo tego są montowane błędnie na budynku.
Prosta i tania ochrona willi
Spróbujmy przeanalizować jaki stopień ochrony można uzyskać przy pomocy trzech kamer zaopatrzonych w obiektywy o kacie widzenia około 62-67% przy diametralnie różnych dwóch wariantach ich rozmieszczenia. Na rysunku nr 1 pokazana jest typowa willa na typowym, małym około 700 m2 placu.
Wariant I
Jeśli kamery zostaną zamontowane na ścianach budynku w punktach oznaczonych X1, X2 i X3 to obrazy z tych kamer będą obejmowały nie więcej niż 10 do 20% obszaru istotnego dla zapewnienia bezpieczeństwa obiektu. Gorzej bo pod kamerami nie da się uniknąć stref "martwych" a tam właśnie może czaić się największe zagrożenie.
Przy okazji analizy obrazu z kamery X3 czyli tej umieszczonej nad wejściem do budynku widać jak błędnie został zaprojektowany płot. Koło furtki, za murkiem może spokojnie ukryć się nawet kilku napastników a samochody gości, pozostawione poza płotem mogą odjechać i nikt nie zauważy że ich już nie ma. Płot zupełnie niepotrzebnie jest zbudowany jako "pełny". W tym samym miejscu płot ażurowy, słupki przy furtce wąskie i ile więcej informacji można odczytać nawet z tej niefortunnie umieszczonej kamery
Widok z kamer
Wariant II
Czy można objąć obserwacją cały teren posesji przy pomocy trzech kamer? Jeśli budynek ma nieskomplikowany kształt a sama działka nie jest dla krasnoludków to najczęściej wystarczą dwie kamery. W rozpatrywanym przypadku podstawowym ograniczeniem jest niewielka powierzchnia działki i dość skomplikowany kształt samego domu - dlatego konieczne jest użycie trzech kamer. Nie zwiększa to w sposób istotny kosztów ochrony a w przypadku ochrony obwodowej - o tym w dalszej części artykułu - można wykorzystać słupki na których mocowane są tory podczerwieni.
Rys.2 
Już pierwsze zapoznanie się z ujęciami z kamer umieszczonych w punktach Kamera 1, 2 i 3 widać, że ilość informacji o ewentualnym zewnętrznym zagrożeniu okien, drzwi, ścian jest zdecydowanie większa niż w wariancie pierwszym gdy kamery były montowane na ścianach budynku.
Widoczne są w pełni najbardziej newralgiczne punkty czyli drzwi na taras i podejście do balkonu, drzwi główne do budynku i strefa ewentualnego ukrycia się napastników obok drzwi a także drzwi garażowe. Uwidacznia się natomiast kilka błędów popełnionych przez architekta:
murek na balkonie powinien być ażurowy,
obmurowanie ciemną cegłą ścian zmniejsza rozróżnialność szczegółów w istotnych dla ochrony miejscach
ściana garażu przy wejściu głównym, drzwi garażowe powinny być jasne,
ozdobne filary mogą być spokojnie o połowę cieńsze i zyska na tym zarówno wygląda budynku jak i jego ochrona
Czy nie ma stref martwych? Są dwie - jedna tak mała przy balkonie z tyłu budynku, że człowiek w niej się nie zmieści i druga większa - z tyłu za garażem ale nikt do tych miejsc nie dojdzie nie wykryty przez system.
Jak widać nawet przy tak niekorzystnych warunkach wynikających z bardzo urozmaiconego kształtu obiektu i niewielkich rozmiarów działki można rozmieścić kamery tak aby zapewnić sensowną ochronę. Jednak warunkiem istotnym dla spełnienia warunków ochrony jest przeniesienie kamer poza obrys budynku. Oczywiście musimy zapewnić sensowne oświetlenie obiektu. Nawet trzy, cztery lampki ogrodowe o małej mocy, odpowiednio rozmieszczone i ukierunkowane zapewnią w najbardziej niekorzystnych warunkach odpowiednia czytelność obrazu z kamer....
Jest to fragment artykułu który ukazał się w Systemach Alarmowych kilka lat temu /tu wersja przed korekta redakcyjną/
Stefan Jerzy Siudalski
CCTV - błędy
Tu pokaże tylko kilka i to wcale nie najgroźniejszych błędów jakie występują w systemach CCTV.
Kamery są po to aby ...je ukradziono. Przylepione byle jak, na słupie który przy silnym wietrze jest niestabilny - niestety bardzo częsty widok.
Kamery na ścianach przy ulicy
Jest to niezmiernie wdzięczny temat dla zbierania informacji do publikacji o błędach w systemach ochrony - po prostu dlatego, że w tej dziedzinie liczba błędów jest imponująca. Do wyjątków należą sytuacje gdzie kamery są zamocowane prawidłowo. Czasami mam wrażenie, że kamery są montowane przez ludzi którzy w sposób przypadkowy zajmują się ochroną.
Przykład I
Budynek usytuowany bezpośrednio przy ulicy. Ochronie podlegają zarówno samochody stojące przed budynkiem, okna pomieszczeń na parterze oraz wejście usytuowane w podcieniu. Kamery zostały zamontowane tak jak jest to pokazane na fotografii nr 1.
Takie usytuowanie kamer powoduje, że:
każda z kamer jest bezbronna, można je dość łatwo zaślepić,
duża część parkingu jest poza kontrolą,
wejście nie jest obserwowane i wymaga dodatkowej kamery,
dojście do okien jest prawie nie chronione.
Jeśli kamery umieścimy tak jak jest to pokazane na zdjęciu nr 2 to:
kamery chronią się nawzajem,
cały parking jest chroniony,
dojście do wejścia do budynku jest obserwowane,
dojścia do strefy okien są pokryte obserwacją,
Jeszcze lepszy efekt można by uzyskać przenosząc kamery ustawione względem siebie tak jak na zdjęciu 2 tylko kamery zamontowane niżej w podcieniu /pół metra niżej/.
cd na zamówienie
Monitoring miejski CCTV
Jednym z obecnie wielokrotnie poruszanych tematów jest szukanie odpowiedzi na zasadnicze pytanie:
Czy monitoring miejski ma wpływ na bezpieczeństwo?
Głosy za uznaniem, że ma pozytwny wpływ lub nie ma żadnego wpływu rozkładają się mniej więcej po równo.
Jaka jest prawda?
Zanim spróbuję odpowiedzieć na oba pytania kilka cytatów:
fragment Audytu systemu CCTV w średniej wielkości mieście:
"Z doświadczeń monitoringu miejskiego wynika, że optymalnym rozwiązaniem jest traktowanie centrum monitoringu w Policji jako centrum wspierającego SM z ewentualnym przejęciem sterowania w Policji w momentach bardzo dużych zagrożeń. Statystyka skuteczności wykrywania zdarzeń przemawia na korzyść centrów prowadzony przez SM a nie Policji. Przewaga wynika z następujących powodów:
Nawet przy wsparciu oprogramowaniem automatycznie wykrywającym zdarzenia to podstawą są jednak ludzie zatrudnieni w centrum monitorowania,
Najlepsze osiągnięcia w statystyce wykrywania zagrożeń jest osiągana jeśli osoby które obsługują centrum:
•Mają odpowiednie predyspozycje – konieczna jest selekcja,
•Znają teren obserwowany,
•Nie są obciążani dodatkowymi obowiązkami – nie mogą to być ludzie dorywczo sadzani co pewien czas przed ekranami jak to jest zazwyczaj w policji,.."
i bardzo istotne spostrzeżenia:
"Nawet gdy w jakimś mieście jest ..... możliwość porównywania zdarzeń przed zamontowaniem systemu CCTV i po, to ta statystka, zawężona jedynie do wyliczenia stosunku zdarzeń po do zdarzeń przed, nie odzwierciedla rzeczywistego oddziaływania na bezpieczeństwo ponieważ:
Część zdarzeń jest „mobilna” a część nie – czyli ilość pewnej grupy negatywnych zdarzeń nie maleje w obrębie miasta a jedynie ulegają one przemieszczaniu się poza obszar obserwacji – jest to efekt wypychania niekorzystnych zdarzeń na peryferia – np. poza skupiska ludzkie,
Nawet jeśli ilość jakiś zdarzeń, w polu obserwacji, nie maleje to niezmiernie istotne dla bezpieczeństwa jest skrócenie ich czasu trwania a także zmniejszenie zasięgu i skutków i to zarówno w sferze materialnej jak i psychicznej mieszkańców. Ten zakres pozytywnego oddziaływania wykorzystywania systemów CCCTV zwykle umyka w statystykach.
Czyli dwa istotne efekty wykorzystywania systemów CCTV są trudne do uchwycenia statystycznego pomimo pozytywnego oddziaływania systemu obserwacji i reagowania na zdarzenia."
Podane tu zostały najważniejsze czynniki natury organizacyjnej mające wpływ na to czy monitoring będzie czy nie spełniać oczekiwani. Jest więc tu zawarta odpowiedź na oba pytania.
Stefan Jerzy Siudalski 2011
SZUKAJCIE, A ZNAJDZIECIE, CZYTAJCIE, A UNIKNIECIE KŁOPOTÓW.....
Być może, gdyby w czasach gdy powstawała Biblia, więcej ludzi umiało czytać, to taki zapis by się w niej znalazł.a
A na poważnie – tyle już artykułów napisano o błędach w systemach ochrony, że wydawało się, że nie będą popełniane przynajmniej te błędy, które były opisywane wielokrotnie – nic z tego.
CCTV
Zastana sytuacja
W jednym z muzeów, którego zbiory są rozstawione na kilku hektarach ziemi zamontowano system CCTV. Gdy przyszło do jego odbioru inwestor odmówił przyjęcia motywując złą jakością obrazów z kamer i zanikiem obrazu z kilku kamer starego, wcześniej zamontowanego systemu.
Projekt nowego systemu CCTV wykonywała firma XY, a system montowała firma QZ. Firma XY podjęła się wykonania projektu systemu pomimo tego, że nie otrzymała „wymagań użytkowych”, jakie ma system spełniać mimo, że w zamówieniu wyraźnie było odwołanie do normy PN EN 50132.
W projekcie umieszczono dokładną listę urządzeń łącznie ze wskazaniem producentów i typów.
Instalator, czyli firma QZ, zmontował system, jak się wydaje, zgodnie z projektem.
Projekt był wykonywany zimą, a montaż wiosną. Do transmisji sygnałów projektant przewidział łącza radiowe ale gdy drzewa i krzaki obrosły w liście okazało się, że są kłopoty z łącznością.
Inwestor, jak się okazało, oczekiwał takiej jakości obrazu, która umożliwiałaby identyfikację osób.
Jednym słowem – same kłopoty.
Błędy
Inwestor nie przygotował dla projektanta „wymagań użytkowych”, a więc nie wiadomo, jakie zadania miał w poszczególnych miejscach spełniać CCTV.
Projektant podjął się realizacji zadania pomimo tego, że nie otrzymał „wymagań użytkowych” dokładnie opisanych w normie powołanej w zamówieniu.
Projektant nie zabezpieczył sobie w umowie nadzoru autorskiego nad realizacją systemu.
Instalator podjął się realizacji systemu, bez nadzoru autorskiego, w trudnych warunkach terenowych, zakładając, że projekt wystarczy dla realizacji systemu.
Jak powinien wyglądać proces inwestycji?
Od wielu lat w Polsce funkcjonuje norma PN EN 50132-7 dotycząca systemów telewizji przemysłowej. Wg tej normy kolejność działań przy budowie systemu telewizji przemysłowej /np. monitoring wizyjny/ powinna przebiegać następująco:
„Zaleca się następującą procedurę projektowania systemów CCTV:
opracowanie wymagań użytkowych; - inwestor, ewentualnie z pomocą niezależnego fachowca lub w ostateczności z projektantem
zaprojektowanie systemu; - projektant, dobrze jeśli z firmy instalującej lub z zapewnieniem współpracy i nadzoru autorskiego
uzgodnienie wyboru urządzeń; - wspólne inwestor i instalator,
zainstalowanie i uruchomienie systemu; - instalator ale pod nadzorem inwestora i przy współpracy z projektantem,
przekazanie systemu klientowi; - dobrze, jeśli przy odbiorze jest niezależny fachowiec,
konserwacja (utrzymanie w ruchu); - najlepiej jeśli instalator
/cytaty z normy – kursywa; komentarze autora - pogrubione/
Krok pierwszy - warunki wstępne, czyli „Wymagania użytkowe”
Co mówi norma o „wymaganiach użytkowych”?
.... cdn na stronie PISA