O błędach w 1995 roku

Błędy w systemach ochrony

W październiku 1995 roku w Rzeczypospolitej ukazał się mój artykuł o błędach w Systemach Ochrony. Było to 17 stron tekstu. Od tamtej pory wielokrotnie wracałem w opracowaniach do tematu błędów w systemach ochrony. Pewne błędy znikały wraz z wycofywaniem niektórych, przestarzałych norm ale inne błędy się pojawiały ale są też grupy błędów które były, są i nic nie wskazuje na to aby zniknęły.

W Polsce sytucja w ochronie jest dość nietypowa - praktycznie brak jest wsparcia ubezpieczycieli w tworzeniu wymagań dla systemów ochrony jak to ma miejsce np w Niemczech od około 30 lat. Ubezpieczyciele w Polsce zamkneli się na współpracę i korzystanie z doświadczeń zgromadzonych w innych krajach.

Moje najnowsze opracowanie pt "Błędy w systemach ochrony" liczące ponad 200 stron być może ukaże się w ramach działalności Polskiej Izby Systemów Alarmowych.

Spis treści tego opracowania:

1 Wstęp, wprowadzenie w problemy 2

1.1.1 Błędy w systemach ochrony - przyczyny, skutki, zapobieganie 3

1.1.2 Wiedza decydentów 3

1.1.3 Zaniechania 5

1.1.4 Błędy w systemach - wg fazy realizacji systemu ochrony 7

2 Tworzenie dokumentów mających wpływ na skuteczność ochrony – na poziomie międzynarodowym, organizacji w Polsce, ministerstw itd. 8

2.1 Normy europejskie – problemy z ich wykorzystywaniem w Polsce 8

2.1.1 Bariery w wykorzystywaniu norm europejskich w Polsce 9
2.1.1.1 Bariery językowe: 9
2.1.1.2 Bariery w wykorzystywaniu norm - finanse 9
2.1.1.3 Ograniczenia – czynnik ludzki – kadry decyzyjne 10
2.1.1.4 Bariery w wykorzystywaniu norm - niechęć do norm 10
2.1.1.5 Bariery w wykorzystywaniu norm - bariera czasowa 11
2.1.1.6 Bariery w wykorzystywaniu norm - koszty 11
2.1.1.7 Bariery w wykorzystywaniu norm - Nie wiedzą, że nie wiedzą 11
2.1.1.8 Nie wiedzą, że mają błędne informacje 12
2.1.1.9 Wykorzystują to, że inni nie wiedzą, że nie wiedzą 13
2.1.1.10 Bariery w wykorzystywaniu norm - formalne 14

2.2 Normy europejskie, dodatkowe wymagania polskie 14

2.2.1 Klasy systemów alarmowych 14
2.2.2 Klasy systemów telewizji w ochronie 15
2.2.2.1 Klasyfikacja systemów CCTV wg PN EN 50132-1:2012 15
2.2.2.1.1 Nagrywanie i przechowywanie nagrań 17
2.2.2.1.2 Kopiowanie i przechowywanie danych 18
2.2.2.1.3 Zarządzanie systemem i jego obsługa 19
2.2.2.1.4 Rejestry systemu 20
2.2.2.1.5 Integralność systemu 21
2.2.2.1.6 Integralność danych 21
2.2.2.1.7 Monitorowanie połączeń i wykrywanie sabotażu 21
2.2.2.2 Wymagania dla kamer wg normy PN EN 50132-7, przepisów oraz Rozporządzeń 24
2.2.2.2.1 Wzorzec brytyjski – ROTAKIN – powoływany w normie 24
2.2.2.3 Wymagania zapisane w dokumencie „Rozporządzenie ministra MSWiA z dnia 11 stycznia 2011 roku” 25

2.3 Centrum monitoringu i odbioru alarmów 26

2.3.1 Podstawowe wymagania wg normy PN EN 50518-1:2010 [norma wycofana]. 26
2.3.2 Norma aktualna PN-EN 50518:2019-10 [a] Centrum monitoringu i odbioru alarmu 29
2.3.3 Wykorzystywanie zapisów w normach do ustalenia wymagań na system CCTV [VSS] 30
2.3.3.1 Wniosek pierwszy dla inwestorów 31
2.3.3.1.1 To samo a nie to samo 31
2.3.3.1.2 Tak samo a nie to samo 31

2.4 Przewodnik inwestora przy tworzeniu wymagań dla systemów CCTV [VSS] – ścieżka decyzyjna 31

2.4.1 Krok pierwszy - warunki wstępne, czyli „Wymagania użytkowe”, 32
2.4.1.1 Etap ustaleń i wyboru koncepcji ochrony 34
2.4.2 Kogo wybrać do projektowania i instalacji systemu CCTV? 37
2.4.2.1 Błąd – referencje 37
2.4.3 Zalecenia - Podpisanie umowy 38

2.5 Normy Obronne i Wymagania eksploatacyjno-techniczne dla XIX Grupy SpW - Systemy i urządzenia specjalistyczne do ochrony obiektów z dnia 8 maja 2020r 38

2.5.1.1 Błędy - deklaracje i „zawieszone“ definicje 46
2.5.1.2 Błędy - „zagubienia“ wymagań 46
2.5.1.3 Błędy - odwołania do nieistniejących klasyfikacji 46
2.5.1.4 Błędy - całkowicie nieprecyzyjne wymagania 47
2.5.1.5 Błędy - brak aktualizacji wymagań co do używanych obecnie urządzeń i wykreślenie już nieużywanych, 48
2.5.1.6 Błędy nadmiernych wręcz niepotrzebnych wymagań 48
2.5.1.7 Błędy w klasyfikacji urządzeń 48
2.5.1.8 Błędy merytoryczne 48
2.5.1.9 Błędy - stawianie nierealnych wymagań 49
2.5.2 Klasy systemów wg NO 50

2.6 Rozporządzenia dotyczące magazynów broni 50

2.6.1 Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 12 lipca 2013 r. wymagania dla magazynu broni 51
2.6.2 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 1 lipca 2014 r. w sprawie przydziału, ewidencjonowania i przechowywania w regionalnej dyrekcji Lasów Państwowych i nadleśnictwie broni, amunicji... 51
2.6.3 Rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 11 kwietnia 2014 r. w sprawie rodzaju i sposobów ewidencjonowania, przechowywania w straży ochrony kolei broni, amunicji .. 51
2.6.4 Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 26 sierpnia 2014 r 52
2.6.5 Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 21 października 2011 r. w sprawie zasad uzbrojenia specjalistycznych uzbrojonych formacji ochronnych i warunków przechowywania oraz ewidencjonowania broni i amunicji. ( Dz.U. nr 245 poz. 1462 ) 52
2.6.5.1 Błąd - Nieścisłe wymagania dla Systemów alarmowych 55
2.6.5.2 Błąd - dotyczący szaf do przechowywania broni i amunicji i wymagań dla zabezpieczeń mechanicznych, 55

2.7 Ubezpieczyciele 58

2.7.1.1 Błąd: nieznajomość wymagań stawianych przez towarzystwa ubezpieczeniowe i stosowanych przez nie ulg. 58

2.8 Jak sobie radzą Niemcy czyli VdS2311 58
2.8.1 Kategorie zagrożenia 59
2.8.2 Kategorie systemów alarmowych a dokładnie ich elementów składowych 60
2.8.3 Klasyfikacja środowiskowa elementów ochrony wg VdS 61

3 Tworzenie wymagań na poziomie konkretnych obiektów 61

3.1 Określanie zagrożeń – audyt – dobór środków ochrony 62
3.1.1 Przykład oceny zagrożeń dużego muzeum 62
3.1.1.1 Błąd – obarczanie projektantów i instalatorów decyzjami co do stopnia szczelności ochrony i klasy systemu 65
3.1.1.2 Błąd - brak analizy zagrożeń 69
3.1.1.3 Błąd decyzyjny – wg jakiego schematu działań ustalać priorytety w ochronie 70
3.1.1.4 Błąd - ograniczenie roli systemu antywłamaniowego do tego co sugeruje jego nazwa 71
3.1.1.5 Błąd - niedopasowanie ochrony do zmieniającego się zagrożenia w godzinach pracy, w trakcie rozpoczynania pracy i tuż po zakończeniu, poza godzinami pracy 72

3.1.1.6 Błąd: brak niezależnego konsultanta przy wyborze koncepcji ochrony 72

3.1.1.7 Błąd: traktowanie systemu alarmowego podobnie jak inne instalacje w obiekcie (elektryczne, hydrauliczne itp.), lekceważenie lub brak świadomości skali trudności 73
3.1.1.8 Błąd: zbyt późne wykrywanie agresji 75
3.1.1.9 Błąd - brak analizy czasu jaki może upłynąć od chwili wykrycia zagrożenia przez system alarmowy do chwili podjęcia skutecznej interwencji 77
3.1.1.10 Błąd: brak ustaleń co, przed czym i w którym miejscu ma być chronione. 80
3.1.1.11 Błąd - zakładanie że agresja może nastąpić tylko z zewnątrz lub tylko przez otwory okienne lub drzwi, lub tylko podczas nieobecności użytkowników obiektu 81
3.1.1.12 Błąd: zakładanie jednakowego zagrożenia dla całego chronionego obiektu, w sytuacji gdy zagrożenie w poszczególnych strefach ochrony jest różne. 82
3.1.1.13 Błąd - brak świadomości, że wymagania stawiane przez projektanta systemu alarmowego antywłamaniowego mogą być sprzeczne z wymaganiami ochrony ppoż. 83
3.1.1.14 Błąd: nieliczenie się z przyzwyczajeniami, oczekiwaniami i już istniejącymi procedurami przyszłych użytkowników systemu 84
3.1.1.15 Błąd: brak możliwości weryfikacji przyczyn powstania alarmu 84
3.1.1.16 Błąd: brak analizy kosztów ochrony - zarówno podczas instalacji jak i użytkowania 85

3.2 SIWZ czyli Specyfikacja Istotnych Warunków Zamówienia – błędy przy realizacji dużych obiektów 86

3.2.1 Specyfika błędów przy realizacji systemów zabezpieczeń w dużych obiektach 86
3.2.2 Przykłady błędów i ich konsekwencje - wątpliwości co do zapisów, niejednoznaczność wymagań, 89
3.2.2.1 Błąd w wymaganiach: zapis w SIWZ - "Pełne pokrycie obserwacją systemem CCTV" 90
3.2.3 Jeszcze raz SIWZ - Powoływanie się na normy w SIWZ oraz "atesty" a odrzucenie norm przy realizacji systemu 91
3.2.3.1 Błąd - Czas ważności "atestów" 92
3.2.3.2 Błędy? Przykłady wymagań zapisanych w SIWZ - komentarze na podstawie konkretnych przykładów, 94
3.2.4 Przetargi 95
3.2.4.1 Błąd: W przypadku Polski zwykle SIWZ jest pisana bez audytu i przez osoby nie mające dostatecznej wiedzy o ochronie, 95
3.2.5 Nadzór nad realizacją systemu 95
3.2.6 Błąd: brak nadzoru nad robotami ze strony inwestora. 95

3.3 Serwerownie 96

3.3.1.1 Jak sobie radzą z ochroną serwerowni inni - Wielka Brytania 99

3.4 Muzea 99

4 Projekt systemu zabezpieczeń 101

4.1.1 Brak projektu 101
4.1.2 Projekt a jego zgodność z wymaganiami 101
4.2 Konsultacje 102
4.3 Akceptacje 102
4.4 Poprawki i korekty na kolejnych etapach realizacji 102

5 Integracja systemów 102

6 Montaż systemu, dobór i rozmieszczenie elementów ochrony 106

6.1 Systemy alarmowe 106

6.1.1.1 Błąd – umieszczenie sygnalizatora 106
6.1.1.2 Błędy przy umiejscawianiu tzw. czujek przestrzennych – czujka zakryta towarem 106
6.1.1.3 Błąd – złe zabezpieczenie mechanicznych mocowań czujek 107
6.1.1.4 Błędy - z szyfratorami i kluczami systemów 107
6.1.1.5 Błąd – używanie tego samego kodu przez dłuższy czas 107
6.1.1.6 Błąd czy przygotowanie do włamania? 108
6.1.1.7 Błędy przy wyborze miejsca na czujki i przy ich zamocowaniu 108

6.2 Systemy CCTV 110

6.2.1.1 Błąd - niewiedza – złudzenie wiedzy 110
6.2.1.2 Błąd: kamery ustawiane niezgodnie z warunkami najlepszego oświetlenia obserwowanego obszaru, 110
6.2.1.3 Błąd: Widoczna „dziura” w ochronie 110
6.2.1.4 Błąd: kadrowanie obrazu jak dla potrzeb filmu, dużo nieistotnych szczegółów 112
6.2.1.5 Błąd – niestabilne mocowanie kamer 113
6.2.1.6 Błędy w rozmieszczeniu kamer w ochronie willi 114
6.2.2 Kamery megapikselowe 116

6.3 Systemy KD czyli Systemy Kontroli Dostępu 119

6.4 Współdziałanie systemów 120

6.5 Współdziałanie zabezpieczeń elektronicznych i mechanicznych 120

6.5.1.1 Błąd podstawowy: brak współdziałania zabezpieczeń mechanicznych, zabezpieczeń elektronicznych i interwencji; traktowanie elektronicznego systemu alarmowego lub zabezpieczeń mechanicznych jako samoistnych rodzajów ochrony [patrz „Czynnik czasu w ochroni”]. 120

6.5.1.2 Błąd: brak współdziałania architekta, użytkownika obiektu i projektanta systemu ochrony 121

Wnioski: 122

6.5.1.3 Błąd – architekt nie przewidział montażu systemów ochrony w obiekcie 123

6.5.1.4 Błąd - traktowanie podkładu budowlanego jako podstawy do rozmieszczenia elementów ochrony bez sprawdzenia stanu rzeczywistego. 126

6.5.2 Drzwi 127
6.5.2.1 Błąd - miejsce lokalizacji drzwi 127
6.5.2.2 Błąd – czujka pasywna za szklanymi drzwiami 128
6.5.2.3 Błąd - kierunek otwierania drzwi 128
6.5.2.4 Błąd - drzwi metalowe 128
6.5.2.5 Błąd - zamki bez możliwości otwarcia od wewnątrz 129
6.5.2.6 Błąd - zamki bez wymiennych wkładek 129
6.5.2.7 Błąd - mocowanie obejmy zamka nawierzchniowego, 130
6.5.2.8 Błąd - zbyt późne wykrywanie agresji na drzwi 131
6.5.2.9 Błąd - drzwi metalowe a kontaktrony 131
6.5.2.10 Błąd - szyby w drzwiach 132
6.5.2.11 Błąd - drzwi zewnętrzne - izolacja termiczna izolacja akustyczna 133
6.5.2.12 Błąd - drzwi wewnętrzne - zamykać czy nie pomieszczenia 133
6.5.3 Okna, szyby, oszklenia 134
6.5.3.1 Błąd - wytrzymałość szyb a wytrzymałość okna 134
6.5.3.2 Błąd - okna wytrzymałe a ściany łatwe do pokonania 134
6.5.3.3 Błąd - duża wytrzymałość szyb a brak wentylacji 135
6.5.3.4 Błąd – kraty jako drabina na wyższe piętra 135
6.5.4 Rolety 135
6.5.4.1 Błąd - rolety ażurowe czy pełne? 135
6.5.4.2 Błąd - ciemna barwa rolet pełnych 136
6.5.4.3 Błąd - brak sprawdzenia klasy rolet 136
6.5.4.4 Błąd - automatyczne podnoszenie i opuszczanie rolet 136
6.5.4.5 Błąd – plomby na słabych zabezpieczeniach 136
6.5.4.6 Błąd – nie została zachowana zasada „najsłabszego ogniwa” 136
6.5.4.7 Błąd – brak konserwacji urządzeń zabezpieczających 137
6.5.4.8 Błąd – śruby mocujące dostępne od strony agresji 137
6.5.4.9 Błąd – nieprawidłowe zamknięcie drzwi 137
6.5.5 Sejfy 137
6.5.5.1 Błąd - brak mocowania sejfu do podłoża 137
6.5.5.2 Błąd - pomieszczenia zagrożone zalaniem 138
6.5.5.3 Błąd - przechowywanie danych na nośnikach magnetycznych w zwykłych sejfach 138
6.5.5.4 Błąd - jedna osoba ma wszystkie klucze 138
6.5.6 Płoty 138
6.5.6.1 Błąd - zły dobór wysokości płotu 138
6.5.6.2 Błąd - płoty drabinki 139
6.5.6.3 Błąd - jeden płot 139
6.5.7 Błąd - najpierw płot a później system 140
6.5.8 Ogród 141
6.5.8.1 Błąd - system alarmowy sobie a drzewa, krzaki, rośliny sobie 141
6.5.8.2 Błąd - zmiana rodzajów nawierzchni, drogi, ścieżki, miejsca postoju pojazdów bez konsultacji z projektantem systemu ochrony 141
6.5.9 Inne zabezpieczenia mechaniczne 141
6.5.9.1 Błąd - zbyt mała wytrzymałość mechaniczna obudów elementów elektronicznych systemów ochrony 141
6.5.10 Kłódki 142

7 Odbiór systemu 142

7.1 Jak powinien wyglądać odbiór? 142
7.1.1 Wymagania wg SIWZ lub podobnych dokumentów 142
7.1.2 Próbne użytkowanie 143
7.1.2.1 Błąd: odbiór systemu bez okresu próbnej eksploatacji 143
7.1.3 Korekty w systemach w fazie ich odbioru 143
7.1.4 Dokumentacja systemów dla użytkownika 143
7.1.4.1 Błąd: przyjęcie (odbiór) systemu alarmowego bez niezbędnej dokumentacji. 144
7.1.4.2 Błędne dane o urządzeniach 145

7.2 Korekty w systemach po pewnym czasie użytkowania 148

7.2.1 CCTV czyli „po nowemu” VSS 148

8 Użytkowanie, konserwacja, zmiany 148

8.1 Konserwacja, starzenie się elementów ochrony, koszty utrzymania systemu. 148
8.1.1.1 Błąd: Brak analizy kosztów utrzymania systemu ochrony 148
8.1.1.2 Błąd: zbyt dużo kamer a zużycie prądu 149
8.1.2 Resursy urządzeń ochrony 149
8.1.3 Czynniki mające wpływ na zmianę skuteczności ochrony 149
8.1.3.1 Błąd – brak procedur postępowania podczas napadu 149
8.1.3.2 Błędna ochrona banku 151
8.1.3.3 Błąd - brak przewidywań co do ewentualnych późniejszych zmian w obiekcie chronionym, a zwłaszcza wzrostu zagrożenia i konieczności objęcia ochroną dodatkowych powierzchni. 152
8.1.3.4 Błąd - brak przewidywań co do ewentualnych późniejszych zmian w otoczeniu obiektu chronionego i poza najbliższym terenem 153
8.1.3.5 Błąd: zbyt mało informacji przekazywanych z obiektu do centrum monitorowania 157
8.1.3.6 Błąd: brak zapisów o zmianach w systemie, sygnałów o nieprawidłowościach i notatek o konserwacji systemu 161
8.1.4 Sprawdzanie systemu podczas odbioru lub konserwacji - przypadki 162
8.2 Modernizacja, rozbudowa systemu alarmowego 163

9 Monitoring, interwencja 164

9.1 Klasy systemów alarmowych a monitoring 164
9.2 Rola monitoringu i rodzaje 165
9.2.1 Przykład wymagań dla CCTV [VSS] dla garaży podziemnych 165
9.3 Wymagania dla centrów monitorowania 166
9.3.1 Wymagania dla centrów monitoringu z lat 2010-2014 166
9.3.1.1 Przykład audytu „Centrum monitoringu i odbioru alarmów” – ocena wg normy PN EN 50518-1:2010 ze wskazaniem błędów 167
9.3.1.1.1 Zalecenia na podstawie wyników audytu dla centrum - zabezpieczenia 168
9.3.2 Wymagania dla centrów monitoringu wg aktualnych norm w kwietniu 2021 roku 169
9.3.3 Centrum monitoringu – jedno czy więcej? 170
9.4 Ocena skuteczności monitoringu 171
9.5 Błędy podczas interwencji 172
9.5.1.1 Błąd – brak rozróżniania sygnału sabotażu od sygnału alarmu w stacji monitorowania 173
9.5.1.2 Błąd – zła ocena sytuacji przez agentów 174
9.5.1.3 Błąd – błędne procedury odwoływania alarmu 174
9.5.1.4 Błąd – mylące adresy obiektów 174
9.5.1.5 Błąd – brak możliwości sprawdzenia wnętrz obiektu 176
9.5.1.6 Błąd – brak możliwości sprawdzenia zaplecza 177
9.5.1.7 Błąd – brak procedur postępowania podczas napadu Przykład 1 178
9.5.1.8 Błąd – czynnik czasu w ochronie 178
9.5.1.9 Błąd - system ochrony prawidłowy lecz pracownicy ochrony nie przeszkoleni. 180
9.5.1.10 Błąd – przy dużych zagrożeniach każda droga dostania się przestępców do obiektu musi być brana pod uwagę 180
9.5.1.11 Błąd – zasłanianie pola widzenia czujek 181
9.5.1.12 Błąd – zmiana zagrożenia po zmianie funkcji sklepu 181
9.5.1.13 Błąd: brak weryfikacji wiedzy- wtórny analfabetyzm 182
9.5.1.14 Błąd : brak przygotowanych zawczasu środków technicznych do zabezpieczenia obiektu po włamaniu przed czynieniem dalszych szkód np. na skutek wychłodzenia, zalania itp. pomieszczeń 182

10 Dostęp do broni a ochrona w Polsce 183

10.1 Dostęp do broni a przestępczość w Polsce i na Świecie 183
10.2 Poziom wiedzy o broni i amunicji w Polsce 183
10.3 Błędy w interwencjach z użyciem broni 184
10.3.1 Parole 184
10.3.2 Magdalenka 185
10.3.3 Zamieszki, błędy w użyciu amunicji 186

11 Gdzie szukać wiedzy na temat systemów ochrony? 187

11.1 Podsumowanie, literatura, linki do filmów i stron www 187
11.2 Zaangażowanie ubezpieczycieli w tworzenie systemów ochrony 188
11.3 Gdzie szukać wiedzy aby uniknąć błędów? 188
11.4 Sprawy sądowe - włamania, kto winien, audyty i kontrole 190
11.4.1.1 Błędne podłączenia 190
11.4.1.2 Przygotowanie systemu do włamania 191
11.4.1.3 Z sali sądowej - Inne wymiary urządzeń 191
11.4.1.4 Z sali sądowej - Nieprawidłowości przy wyborze koncepcji ochrony 191
11.4.1.5 Z sali sądowej - Próba niewypłacenia odszkodowania przez Ubezpieczyciela 192
11.4.1.6 Z sali sądowej – zrobił nie zrobił oto jest pytanie 193
11.4.1.7 Z sali sądowej – czy można jednoznacznie ustalić co wywołało alarm? 194
11.4.1.8 Z sali sądowej – jest dobrze czyli dlaczego jednak źle 194
11.4.1.9 Pytania sądu - Błąd na błędzie czyli kto i za jakie błędy odpowiada 195
11.4.1.10 Błąd na błędzie czyli jak nie należy chronić placu z maszynami budowlanymi 198
11.4.1.11 Błędy, celowe działania, propozycje przeciwdziałań zagrożeniom.. 202
11.4.1.12 Willa – już więcej błędów nie pamiętam… 203
11.4.1.13 Celowy błąd – ustawienie kamery podczas włamania i po? 208
11.5 Kontrola NIK monitoringu miast i szkół 208
11.5.1 Monitoring miejski 208
11.5.2 Monitoring w szkołach 210
11.6 Wykorzystywanie internetu w celu optymalizacji systemów ochrony, 211
11.6.1 Wykorzystywanie zdjęć satelitarnych i Map Google, 211
11.6.2 Łączność internetowa i przechowywanie danych w „Chmurze” 212
11.6.3 Wymiana informacji i porady w internecie, 213
11.6.4 Oprogramowania, zarządzanie, nadzór, 213