Z życia biegłego - Ochrona mienia, osób, systemy alarmowe, telewizja przemysłowa,

Proszę zwrócić uwagę, że bez względu czy piszę się jedną opinię na dwa lata czy dwie opinie w miesiąc koszty posiadania wymienionego wyposażenia sa prawie takie same ale biegli w Polsce nie dostają pieniędzy za to że mają być dyspozycyjni - dostają tylko za wystawione opinie. Miałem przypadek gdy po 17 latacj sąd oczekiwał, że mam zachowane notatki na temat wystawionej opinii.

Po dwudziestu siedmiu latach od chwili gdy zdecydowałem się wystąpić o wpisanie na listę biegłych sądowych dziś proszę o wykreślenie mnie z tej listy z dniem 1 października 2015 roku.

Pomimo wstąpienia Polski do Unii Europejskiej, wiele lat temu, warunki wynagrodzeń proponowane biegłym, rozliczenia za pracę i przejazdy samochodem, wielomiesięczne okresy wyczekiwania na wypłaty wynagrodzeń, brak osłony prawnej biegłych, brak rekompensat za dyspozycyjność biegłych, nie uzasadnione zmniejszanie wynagrodzenia za opinie to wszystko wyklucza mój dalszy udział w działalności jako biegły sądowy.

W trakcie wykonywania czynności biegłego można trafić na ewidentne ślady przestępstwa, wcześniej niezauważone przez organy ścigania. Nie muszę chyba tłumaczyć, dlaczego nie wolno się z tym zdradzić, zanim te informacje nie zostaną umieszczone w opinii.

Podstawowe przepisy dotyczące biegłych zostały zamieszczone w Dzienniku Ustaw Nr 18 w Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 8 czerwca 1987 roku. W następnych latach wielokrotnie  modyfikowano to rozporządzenie lecz zmiany dotyczyły przede wszystkim sposobów rozliczania pracy biegłych.

Biegłych ustanawia Prezes Sądu Okręgowego na okres 5-ciu lat dla poszczególnych gałęzi nauki, techniki, sztuki, rzemiosła, a także innych umiejętności. Przed objęciem funkcji  biegły składa przyrzeczenie w obecności prezesa sądu.

Kadencja biegłych upływa z końcem roku kalendarzowego – o przedłużenie kadencji należy więc występować przynajmniej na dwa miesiące przed końcem roku. W styczniu każdego roku prezes sądu podaje do wiadomości aktualną listę biegłych.

W nowym kodeksie karnym wprowadzone instytucję specjalistów  których zadaniem jest prowadzenie czynności technicznych takich jak: wykonywanie pomiarów, obliczeń, zdjęć, utrwalania śladów itp. Do zatrudnienie specjalisty przez odpowiednie organa nie jest konieczne wydanie postanowienia o jego powołaniu jak to ma miejsce w przypadku biegłego – wystarczy wezwanie i ewentualne odebranie przyrzeczenia.

• duże obciążenie psychiczne - strony w procesie w zależności od opinii biegłego na ich korzyść lub nie często demonstrują swoje niezadowolenie nie za pomocą argumentów obalających opinię ale za pomocą insynuacji i inwektyw. Proszę pamiętać, że często swojej opinii przedstawionej na piśmie trzeba później bronić w czasie rozprawy - każda ze stron: powód, pozwany i sąd przed rozprawą mają dużo czasu na przygotowanie się do zadawania pytań biegłemu które mają na celu uzyskania dodatkowych argumentów za lub przeciw oskarżeniu. Najczęściej są to pytania mające podważyć opinię biegłego! Obciążenie psychiczne podczas rozprawy jest mniej więcej takie jak na ciężkim egzaminie!

• zagrożenia - można trafić na sprawy o zabójstwa, sabotaż, szantaż, wielomilionowe nadużycia czy próby wyłudzenia - nasza opinia może często wręcz wskazać winnego czy winnych [a przynajmniej znacznie ograniczyć krąg podejrzanych co może być powodem ustalenia przestępcy] co może doprowadzić do nacisków co do zmiany opinii ze strony przestępców.

• ograniczenie w wyjazdach - konieczność powiadamiania o każdej przerwie powyżej 3 miesięcy w pracy jako biegły a w przypadku podjęcia sprawy każdy wyjazd czy przerwa w pracy muszą być uzgadniane z odpowiednim organem - jest to więc dyspozycyjność za którą nie przewidziano żadnego wynagrodzenia.

Przede wszystkim dla sądu lecz także można być powołanym do pomocy w postępowaniu przygotowawczym w sprawach karnych prowadzonych przez prokuraturę i policję.

Tytułu biegłego można używać tylko w przypadku pracy dla tych wymienionych organów dlatego pieczątkę  z napisem “biegły sądowy” można używać tylko przy podpisywaniu opinii lub rachunków dla sądu i prokuratury.

Zdarza się, że wiedzę biegłego chcą wykorzystać strony jeszcze przed podjęciem decyzji czy warto skierować sprawę do sądu. Częste są też  zlecenia oceny systemów i zabezpieczeń a także przygotowywanie założeń ochrony jeszcze przed zamówieniem systemu. We wszystkich takich przypadkach można używać innej pieczątki a mianowicie z napisem “zaprzysiężony jako biegły” - jest to informacja a nie używanie tytułu biegłego który jest zastrzeżony dla sądów i prokuratury.

Biegły w zasadzie odpowiada na pytania sądu - dlatego pierwszą czynnością jest odszukanie w aktach pytań zadanych przez sąd. Mogą one być umieszczone jako osobne kartki albo mogą być wpięte np. w środku akt!

Podjęcie się sprawy : Czy można odmówić? Tak - ale tylko w przypadku gdy zakres pytań jest spoza dziedziny w której zostaliśmy ustanowieni biegłymi. W innych przypadkach nie można odmówić przyjęcia sprawy [& 5.1].

Opinię przyjęto bez zastrzeżeń, po wielu interwencjach przychodzi pismo, że sąd zgadza się wypłacić ...

Na jednej linii dozorowej systemu umieszczono sześć czujek pasywnych podczerwieni. Udane włamanie miało miejsce w polu widzenia przynajmniej z dwóch tych czujek. Przy wyłączonym systemie lampki we wszystkich tych czujkach wskazywały na wykrywanie ruchu a lampka linii dozorowej w centralce alarmowej wskazywała, że linia dozorowa odbiera sygnały alarmowe.

Tyle, że po kontrolnym przejściu przy włączonym w dozór systemie liczba wzbudzeń linii dozorowej była zawsze mniejsza niż sześć a tyle przecież czujek było na tej linii. Oczywiście możliwa jest sytuacja gdy czujka wysyła np. przez minutę sygnał alarmu blokując możliwość odbierania sygnałów alarmowych z pozostałych czujek lecz w takiej sytuacji jest wysoce prawdopodobne, że niektóre czujki były podłączone do zasilania ale do linii dozorowej już nie. Dlatego trzeba bardzo dokładnie sprawdzać czy każda z czujek jest podłączona do linii dozorowej i czy linia dozorowa ją „widzi”.

Włamanie nie zostało zasygnalizowane przez żadną z trzech czujek pasywnych podczerwieni pomimo, że nie były zasłonięte i powinny zadziałać. Ponieważ ich pola wykrywania częściowo się pokrywały i to pod różnym katem było bardzo mało prawdopodobne, aby przestępcy zastosowali ruchomy ekran.

Możliwa przyczyna braku reakcji czujek pojawiła się po sprawdzeniu sposobu podłączenia linii antysabotażowej. Przewody tych linii wchodziły do czujek lecz były zwarte! A więc możliwe było, że obudowy czujek zostały otwarte, detektory zostały zasłonięte przed włamaniem ponieważ otwarcie obudów nie było zasygnalizowane i zarejestrowane przez system. Podobnie po włamaniu przesłony wewnątrz czujek zostały wyjęte. Nie muszę dodawać, że mogła tego dokonać tylko osoba mogąca swobodnie przy systemie zarówno przed jak i po włamaniu manipulować.

Przypadek 3 – klasyka- złe miejsce zamontowania oporników parametryzujących

System nie zadziałał podczas włamania. Po otwarciu obudowy centralki okazało się, że parametryzujące oporniki linii dozorowych były właśnie umieszczone w centralce a nie na końcach linii /fot.1/.

Jest kilka wersji przełamań systemów poprzez dostęp do sygnalizatorów zewnętrznych. Z wiadomych przyczyn nie opisuję ich ale zwracam uwagę na kilka istotnych szczegółów. Zawsze należy traktować sygnał sabotażu przy włączonym w dozór systemie jako najwyższe zagrożenie /oprócz sygnału napadu oczywiście/ - zwłaszcza w przypadku miejsc gdzie zgromadzone jest znaczne mienie.

Proponuję więc wspólną ocenę, pewnych powtarzających się w opiniach wpadek a przy okazji wyjdzie drugie i trzecie dno naszych problemów w ochronie.

Przytoczona ocena dotyczy systemu zamontowanego w hurtowni, systemu którego wszystkie elementy, jak sprawdziłem, były klasy C wg PN-93/E-08390/14 czyli system miał klasę SA-3!

Proszę więc samemu sobie odpowiedzieć – czy w hurtowniach papierosów, kabli elektrycznych, odzieży rzeczywiście systemy klasy SA-3 są zbyt niskiej klasy? Montować tam systemy klasy SA-4?

Wróćmy jeszcze raz do cytowanego fragmentu opinii … klasa zastosowanego systemu alarmowego jest niewystarczająca dla obiektu o podwyższonym ryzyku szkód…

Otóż w dalszej części tej opinii używane jest  określenie „mienie dużej wartości” które występuje jedynie w tym, wymienionym tu, czternastym arkuszu normy i co gorsze to powołanie w tej opinii było błędne ponieważ w normie PN-93/E-08390/14 podany jest przedział wartości, który jest klasyfikowany, jako mienie dużej wartości i ten przedział to 100<N<1000, gdzie N to średni roczny dochód pracownika. Dziś ten średni, roczny dochód pracownika jest trudny do ustalenia. Niemniej można przyjąć, że średnie wynagrodzenie miesięczne w 2007 roku wyniosło około 3 tys. złotych. Nie jest to równoznaczne z dochodem, niemniej uważam, że podana tam wartość jest najbliższa rzeczywistej, a to oznacza, że N to około 26 tys., czyli 100N = 2.600 tys., a to oznacza, że przyjęcie do oceny klasy systemu minimalnej wartości mienia, jako dużej musiało by oznaczać zgromadzenie  w hurtowni mienia o  wartości 2,6 mln złotych co jest wartością znacznie odbiegającą na plus od wartości poniesionej straty.

Czyli mamy błędnie zaklasyfikowaną wartość mienia i tym samym należy zastanowić się czy klasa systemu alarmowego SA-3 nie jest zawyżona jako wymóg. Można co prawda przyjąć, za cytowaną tu normą, że przy poziomie bezpieczeństwa „wyższym” system powinien spełniać wymagania dla klasy SA-3 ale wtedy nie można pisać, że system który tam był i spełniał wymagania dla klasy SA-3 był nieodpowiedni.

Wielokrotnie pisałem, że systemy alarmowe które spełniają wymagania klasy SA-3 wg PN-93/E-08390/14 mogą być w dziecinnie proste sposoby przełamywane bez wywołania alarmu lub z wywołaniem alarmu lecz bez przesłania sygnału do stacji monitorowania.

Dlaczego?

A to wyjdzie przy omawianiu kolejnych fragmentów wystawionych dla sądów opinii.

W sytuacji, gdy towar w magazynie przemieszczany jest praktycznie każdego dnia, a konserwacja takiego systemu, wg  PN-93/E-08390/14, powinna być wykonywana co 3 miesiące oznacza, że przez jeden dzień na około 90 dni system miałby aktualne potwierdzenie sprawności pod warunkiem, że po wyjściu konserwatora nikt nie przemieścił by towaru.

Wyjściem z sytuacji jest stosowanie normy PN-EN-50131-1 gdyż wg niej od klasy 3 systemu musi być sygnalizowane zmniejszenie zasięgu czujek ruchu. Taki wymóg uwalnia użytkownika od sprawdzania czegoś, na czym się nie musi znać, czyli od codziennej kontroli czy pole widzenia czujek jest ograniczone przez magazynowany towar w stopniu wykluczającym wykrycie włamania.

Tak, dla laika takie stwierdzenie jest nawet logiczne tyle, że fachowcy znają zapis normy PN-EN-50131-1 a tam systemy klasyfikuje się wg wiedzy przestępców Systemy klasyfikowane do klasy pierwszej mogą być przełamywane przez przestępców o małej znajomości systemów alarmowych jeśli mogą używać narzędzi typu np. mierniki, lecz z taką wiedzą i z takim wyposażeniem przestępcy nie przełamią systemów klasy drugiej. Przestępcy z bardzo dużą wiedzą i mający możliwość używania specjalistycznej aparatury przełamią systemy klasy pierwszej i drugiej a nawet trzeciej, ale nie przełamią systemów klasy czwartej a więc norma zakłada możliwość przełamywania systemów i samo przełamanie systemu nie dyskwalifikuje go.

Wiedzę niezbędną dla ustalenia, jakiej klasy system powinien być zamontowany w konkretnych warunkach mają ubezpieczyciele, a nie ubezpieczający się i tu należy za każdym razem przy ocenie systemów zadać pytanie:

Firma dostaje ulgę w ubezpieczeniu ponieważ ma zamontowany system. Dochodzi do włamania, ubezpieczyciel wypłaca odszkodowanie pomniejszone o taki procent jaki udzielił na  zniżkę w składce. Niby logiczne a jednak nie ponieważ jeśli ubezpieczyciel nie postawił warunków jaki to ma być system to uznał ten system który został w obiekcie zamontowany jako spełniający warunki umowy a więc wg mnie nie ma podstaw do zmniejszenia wypłaty odszkodowania.

W krajach Unii instalatorzy, projektanci nie określają, jakie są zagrożenia i jaki ma być zamontowany system – oni realizują wymagania postawione przez ubezpieczycieli, i co najwyżej, na życzenie zamawiającego, system wyposażają w dodatkowe elementy, których nie nakazał zamontować ubezpieczyciel. Projektanci systemów nie mają ani tam ani u nas odpowiedniej wiedzy, aby podejmować decyzje, co do minimalnych wymagań, które zostaną uznane lub nie przez ubezpieczycieli.

Celowo nie podałem ani nazwisk rzeczoznawców których opinie były podstawą tego artykułu ani nie podałem nazw stowarzyszeń do których oni należą bo nie chodzi w tym artykule o pognębienie kogokolwiek. Po prostu uważam, że dalsze chowanie głowy w piasek i udawanie, że nie ma problemu z normami i poziomem wiedzy rzeczoznawców wystawia nas na pośmiewisko.

Przestępcy dawno już się zorientowali, że „król jest nagi” i dalsze utrzymywanie przy życiu normy nieboszczki PN-93/E-08390 i jej arkuszy wprowadza ludzi w błąd, że systemy alarmowe montowane według zaleceń tej normy dają gwarancję bezpieczeństwa.

Fragment opracowania z 2008 roku - dziś ma wartość historyczną i jest udokumentowaniem problemów.